.JPG)
Ο Edward Hopper (1882-1967) ολοκλήρωσε το έργο με τίτλο New York Movie το 1939. Με βαριά κληρονομιά την ρεαλιστική ζωγραφική του 19ου αιώνα, τα εσωτερικά και τους χώρους διασκέδασης του Manet ή ακόμη και του Degas, προβαίνει σε μία δική του απόδοση της σύγχρονης αστικής εμπειρίας.
Οι κινηματογράφος έχει ήδη διανύσει τα πρώτα χρόνια της ζωής του. Έχει μετατραπεί από υποτιμημένο μέσο καταγραφής της πραγματικότητας, αλλά προσιτό στο διογκωμένο κοινό τον πόλεων, σε θέαμα, σε δημιουργικό εργαλείο μυθοπλασίας και πεδίο εφαρμογής κάθε λογής νέων τεχνολογιών. Άνθρωποι σε όλο τον κόσμο συρρέουν στους κινηματόγραφους για να παρακολουθήσουν όλοι μαζί μία ταινία. Δράση και πλοκή, αστέρες του Hollywood, φώτα και μουσική, μαγνητίζουν θεατές κάθε κοινωνικού ή οικονομικού υπόβαθρου και κάθε ηλικίας.
Ο Hopper, ωστόσο, με το New York Movie φαίνεται να εστιάζει την προσοχή του σε μία άλλη απαραίτητη συνθήκη στον χώρο ενός κινηματογράφου. Αυτή η μορφή μαζικής ψυχαγωγίας είναι ταυτόχρονα και ένα μέσο που απαιτεί την κατά μόνας συμμετοχή του εκάστοτε θεατή. Οι θεατές βρίσκονται μαζί σε έναν χώρο, ωστόσο δεν επικοινωνούν απαραίτητα μεταξύ τους, ούτε προσλαμβάνουν με τον ίδιο τρόπο μία ταινία, η οποία περικλείει πλήθος κωδίκων και απαιτεί από το κοινό να προβεί στην αποκωδικοποίησή τους.
Ο Hopper, ηθελημένα, ζωγράφιζε μη συναρπαστικές σκηνές της σύγχρονης ζωής και καθόλου τυχαία θεωρήθηκε ένας οξύνους, άκρως διεισδυτικός επικριτής του σύγχρονου αστικού τρόπου ζωής. Τα έργα του είναι ψυχογραφήματα των ανθρώπων που αισθάνονται χαμένοι μέσα στη μεγαλούπολη. Αυτών που βρίσκονται σε ένα περιβάλλον οικείο και γνωστό, αλλά ταυτόχρονα δυσβάσταχτο, απρόσιτο και ξένο.
Αυτό που κεντρίζει το ενδιαφέρον του, στο συγκεκριμένο έργο, είναι η αποστασιοποίηση, η αποξένωση των ανθρώπων ακόμη και μέσα σε ένα χώρο μαζικής διασκέδασης. Μέσα σε έναν χώρο με τον οποίο είναι εξοικειωμένοι, ωστόσο δεν αισθάνονται όπως στο σπίτι τους, ούτε βιώνουν την εμπειρία μέσα σε αυτόν όλοι με τον ίδιο τρόπο.
Ο κινηματογράφος είναι για τον Hopper ένα μέρος ενδιάμεσο (in-between place) έξω από τη ζωή. Η οθόνη του είναι το έμβλημα μιας υψηλότερης και φανταστικής τάξης πραγμάτων, πέρα από την ανθρώπινη και κοινωνική σφαίρα[1]. Ο χρόνος ως μέσο και πεδίο δράσης, πραγματικής ή φανταστικής παγώνει. Όλα φαίνεται να συμβαίνουν ζωντανά και μπροστά σε όλους, ενώ ταυτόχρονα έχουν ήδη συμβεί, είναι παρελθόν και τα βιώνει κάθε θεατής μόνος.
Στα στοιχεία αυτά συντείνει και η συνθετική “διχοτόμηση” του έργου. Παραπέμποντας στην αποσπασματικότητα των φωτογραφικών καρέ και στην συνέχιση του έργου εκτός των ορίων του πίνακα, όπως στα έργα του Degas περίπου εξήντα χρόνια νωρίτερα, ο Hopper αντιπαραβάλλει στη σκηνή με το φιλοθεάμον κοινό στα αριστερά, μία κοπέλα μόνη δεξιά. Μοντέλο για την όμορφη ταξιθέτρια ήταν ως συνήθως η γυναίκα του, η Jo. Είχε ποζάρει κάτω από μία λάμπα στο διαμέρισμά τους.
Στην πραγματικότητα πρόκειται για ένα έργο συνθετικό. Ο Hopper ζωγράφισε ξεχωριστά κάθε σκηνή και εν συνεχεία συνδύασε την εικόνα της μόνης κοπέλας με το πλήθος μπροστά στην οθόνη, παρεμβάλλοντας ανάμεσά τους ένα ογκώδες αρχιτεκτονικό διαχωριστικό. Οι έντονες αντιθέσεις ανάμεσά τους αναδεικνύουν το οξύμωρο της φύσης του κινηματογράφου, αλλά και της σύγχρονης ζωής εν γένει. Από τη μία πλευρά παρουσιάζει το πλήθος, την σκοτεινή αίθουσα, την φασαρία, ενώ από την άλλη βρίσκεται μία κοπέλα μόνη κάτω από το φως της λάμπας. Οι εννοιολογικές, αριθμητικές και αισθητικές διαφορές, η μαζική διασκέδαση, η ψυχαγωγία, η δράση αλλά και η απομόνωση, η στάση, η περισυλλογή βρίσκονται εδώ μαζί και συνάμα αντιμέτωπες.
Info
Edward Hopper
“New York Movie”, 1939, 82 x 102 εκ.
ΜοΜΑ, Νέα Υόρκη
[1] Prendeville Br., Realism in 20th Century Painting, Thames & Hudson, London 2000, p. 79.
